DOŚĆ DWIE SŁOWIE: o duszy polskiej

Kadr z filmu „Paweł i Gaweł”, Adolf Dymsza, Eugeniusz Bodo i Helena Grossówna. Z otwartego archiwum Wikipedii 

Dusza polska niezmiennie obraca się ku prawicy, jakby miała wbudowaną igłę magnetyczną wskazującą ten kierunek (…). Doświadczenia tego stulecia – a przede wszystkim myślę o okresie międzywojennym – wystarczą, żeby przekonać, że kultura polska jałowieje, jeżeli zwycięża w niej prawicowe myślenie. Kto więc sądzi, że krocząc na prawo, służy Narodowi przez wielkie N, ten wybiera drogę prowadzącą do jego paraliżu. (…) Czyż trzeba przypominać, że przedwojenny sojusz Kościoła z endecją odsuwał od niego ludzi twórczych i poszukujących, że wytworzył przedział: z jednej strony świat literatury i sztuki, czyli tzw. intelektualiści itp., z drugiej kruchta i nacjonalistyczne hece.

Czesław Miłosz,
cytowany przez Adama Michnika w felietonie „Rozpacz Miłosza”, GW 02:01: 2011