Krzyżem do celu

Z archiwum Pixabay 

Choć konserwatywny papież Jan Paweł II zmarł w 2005 roku, jest on ciągle obecny w myślach rodaków. Kościół na świecie staje się coraz bardziej liberalny. Na świecie, ale nie w Polsce.

Choć konserwatywny papież Jan Paweł II zmarł w 2005 roku, jest on ciągle obecny w myślach rodaków. Zapytana przez dziennikarzy w poniedziałkową noc o bezpieczeństwo podczas Światowych Dni Młodzieży, urzędniczka państwowa oznajmiła, że Polska „zawarła pakt z Janem Pawłem II, który ją chroni”.

Kościół Katolicki w Polsce ma powody do troski i nie zakryją tego pięknie przystrojone ulice z okazji Światowych Dni Młodzieży. Katolicyzm jest dominującą religią w Polsce, a Kościół jako instytucja jest politycznym sprzymierzeńcem rządzącej od listopada 2015 roku nacjonalistycznej partii Prawo i Sprawiedliwość. Gdy papież Franciszek mówi, że homoseksualiści być może nie są złem wcielonym, PiS widzi w „dewiacjach” seksualnych zagrożenie dla narodu. Papież wyraża pragnienie wielu Polaków, by księża słuchali zamiast osądzać. Jego wizyta ukazała przepaść między reformatorskim pontyfikatem a katolickim krajem, który robi ostry konserwatywny zwrot.

Kultura polityczna w Polsce nie daje się wpisać w proste ramy: „młodzi liberałowie kontra starsi konserwatyści”. Ponad dwie trzecie młodych Polaków deklarujących się jako wierzący chodzi do kościoła rzadziej niż ich rodzice. Choć liczba ateistów podwoiła się w ciągu ostatnich dziesięciu lat, a większość młodych ludzi uważa seks przedmałżeński za coś naturalnego, to tylko jedna na pięć osób popiera aborcję na życzenie. Trwałe są uprzedzenia wobec homoseksualistów, nawet jeden z młodych wolontariuszy nazwał homoseksualizm „chorobą”.

Młodzi ludzie są także bardziej wrogo nastawieni do uchodźców niż pokolenie ich rodziców: ponad 80% Polaków w wieku 18-34 lat nie zgadza się na przyjęcie uchodźców, podczas gdy tylko 52% osób powyżej 65 roku życia ma podobne zdanie. Młodzi w większości popierają także kontrolę granic wewnątrz Unii Europejskiej. Wielu spośród nastoletnich pielgrzymów boi się fali „islamizacji” lub „sekularyzacji” z zachodniej Europy. Co interesujące, czasami mieszają te pojęcia.
W październiku 2015 roku PiS zdecydowanie wygrał wybory wśród głosujących w wieku 18-29 lat. Premier Beata Szydło, która odmówiła przyjęcia uchodźców, podając jako przyczynę względy bezpieczeństwa, oświadczyła w ostatnim wydaniu konserwatywnego tygodnika „wSieci”: „Poprawność polityczna, porzucanie tradycji ubierania choinki na Boże Narodzenie, by nie drażnić muzułmanów – to także ośmieliło terrorystów”.

Z archiwum Pixabay 

Także polscy duchowni są – delikatnie mówiąc – powściągliwi, jeśli chodzi o przyjmowanie uchodźców. Kiedy papież Franciszek wzywał w zeszłym roku parafie do przyjęcia uciekinierów z Syrii, jeden z polskich biskupów porównał ich do „krzyżowców”, dodając, że „multi-kulti nie sprawdziło się”. Gdy papież mówi o potrzebie otwartości, polscy księża ostrzegają przed ideologią „gender” i zapłodnieniem in-vitro. PiS zawiesił państwowy program jego dotowania.

Za to dla liberalnych Polaków (zarówno katolików, jak i ateistów) papież Franciszek stał się wzorem. Sławomir Sierakowski, redaktor naczelny pisma „Krytyka Polityczna”, nazywa go „liderem lewicy”. Duża część Polaków ma nadzieję, że Franciszek zmieni Kościół. Polski katolicyzm używa języka „homofobii pod płaszczykiem miłosierdzia”, mówi Aleksandra, członkini Wiary i Tęczy, chrześcijańskiej grupy powstałej wśród polskiej społeczności LGBT.

Krajobraz religijny wciąż pozostaje zdominowany przez papieża Jana Pawła II, którego wielu nadal nazywa „naszym papieżem”. Mimo to naturalny styl bycia Franciszka jest jak powiew świeżego powietrza. 27 lipca namawiał tłum, by „przyjąć ludzi, którzy uciekają przed wojną i głodem” i wzywał do stworzenia „klimatu szacunku pomiędzy wszystkimi grupami społecznymi”. Nawet jeśli Franciszek nie zmieni podejścia Polaków wobec uchodźców, to być może pomoże im porozumieć się ze sobą.

Fot. Magdalena Krystyna Motog

Artykuł oryginalny: Cross purposes, „The Economist”, 30-07-2016

tłum. Katarzyna Kaczor-O’Cruadhliocht, Zdzisław Wodniczka